تعریف انواع اراضی در قانون

تعریف انواع اراضی در قانون

از آنجا که دانستن تعریف هر یک از انواع اراضی در پرونده های ارجاعی مفید و موثر در نظریه کارشناسی است لذا چند مورد ضروری از تعاریف انواع زمین یادآوری می گردد.

اراضی دایر: اراضی دایر زمین هایی است که آن را احیا و آباد کرده اند و در حال حاضر دایر و مستمرا مورد بهره برداری است.

اراضی بایر: زمین هایی که سابقه احیا دارد ولی به علت اعراض یا عدم بهره برداری بدون عذر موجه مدت 5 سال متوالی متروک مانده یا بماند.

اراضی آیش: زمین دایری است که به صورت متناوب طبق عرف محل برای دوره معینی بدون کشت بماند.

اراضی موات: زمین هایی است که سابقه احیا و بهره برداری ندارد و به صورت طبیعی باقیمانده است بنابراین زمین برای اینکه مباح و موات باشد، باید دارای دو شرط باشد

• شرط اول: مالک خاص نداشته باشد پس اگر زمینی که ملک اشخاص است، به سبب اهمال مالکان آباد نباشد، در اصطلاح زمین موات و مباحه نامیده نمی شود. چنین زمینی را بایر می نامند و احیا آن از موجبات تملک نیست.
• شرط دوم: آبادی و کشت و زرع در آن نباشد آبادی زمین، به تناسب انتفاعی که از آن برده می شود، متفاوت است ولی در عرف زمینی را که در آن درختکاری و زراعت و ساختمان باشد آباد می گویند.زمین آباد معمولا دارای مالک خاص است، مگر اینکه در اثر اعراض مالک یا جهات دیگر مجهول المالک باشد.

اقسام اراضی موات: اراضی موات دارای اقسام زیر می باشند:

1- زمین هایی که از اصل موات بوده و می دانیم که در هیچ تاریخی ملک کسی نبوده است و یا ندانیم که سابقه ملکیت داشته است.

2- اراضی که در تاریخ های گذشته سکنه داشته ولی از بین رفته و به کلی منقرض گردیده اند مانند زمین های شوش و بابل و امثال آنها.

3- از روی آثار می دانیم مالکی دارد ولی معلوم نیست که چه کسی است و ملک هم به صورت خرابه باشد که این قسمت از اراضی مشمول دو عنوان می شود.

اراضی موات و مجهول المالک

4- زمین به صورتی است که مالک دارد ولی از آن اعراض کرده است.

این قسم بر دو نوع است:

الف – موردی که ملک موات بوده و احیا شده و پس از احیا مالک اعراض نموده است.

ب – موردی که مشمول هیچ یک از اقسام مذکوره نبوده و تابع ملک مالک باشد ولی مالک آن قسمت را مهجور گذاشته باشد.مثل آنکه زمینی که جز قریه بوده و از قنات یا نهری به خصوص آبیاری می شده و چون آب قنات و یا نهر از بین رفته است، به تبع آن زمین هایی که از آن آبیاری می شده از بین رفته و خراب شده، ولی مالک از آن اعراض نکرده است.در خصوص اعراض از املاک وقتی که مالک آن را رها کرده و سال ها به آن سر نزده باشد و کسی را هم برای اداره آن معین نکرده و تصمیم به بازگشت هم نداشته باشد و حقی برای خود نسبت به آنها نشناسد در واقع از مالکیت آن صرف نظر کرده است.چنین اموالی همان احکام مربوط به مباحات را دارد.از این اقسام قسمت آخر ملک مالک قریه است.البته در خصوص اعراض از مال ماده 178 قانون مدنی مقرر داشته: مالی که در دریا غرق شده و مالک از آن اعراض کرده است مال کسی است که از بیرون بیاورد. از همین ماده می توان فهمید که قانون گذار اعراض را ملاک رها کردن و سلب مالکیت از خود دانسته است.

قسم سوم هم حکم مجهول المالک را دارد و باید با اذن حاکم صرف فقرا شود. زمین های موات در بقیه اقسام هم متعلق به کسی خواهد شد که آن را احیا کند به طوری که عرفا گفته شود آباد شده است.

کلیه زمین هایی است که بنام دولت دارای سند بوده یا در جریان ثبت بنام دولت است و همچنین کلیه اراضی ملی شده و مواتی که طبق قوانین مصوب و آرا کمیسیون های مربوطه متعلق به وزارت مسکن و شهرسازی است اعم از اینکه بنام دولت ثبت شده یا نشده باشد.

اراضی منابع طبیعی: اراضی تحت پوشش جنگل های طبیعی و دست کاشت و مراتع و بیشه های طبیعی، نهالستان های دولتی و زمین هایی که به نحوی از انحا در رژیم سابق ملی اعلام شده است.

اراضی مرتعی : زمینی است اعم از کوه و دامنه یا زمین مسطح که در فصل چرا دارای پوششی از نباتات علوفه ای خودرو بوده و با توجه به سابقه چرا عرفا مرتع شناخته شود، اراضی که آیش زارعت اند و لو آنکه دارای پوشش نباتات علوفه ای خودرو باشند مشمول تعریف مرتع نیستند.